DBA چیست؟
DBA مخفف عبارت Doctorate of Business Administration است که به فارسی “دکترای مدیریت حرفه ای کسب و کار” برگردانده شده است. این دوره با هدف استفاده کاربردی از علم روز مدیریت برای ارتقا و توسعه کسب وکار برای مدیران ارشد سازمان ها ارائه می شود و در واقع می توان گفت دوره DBA عالی ترین سطح آموزش مدیریت برای مدیران سازمان ها است. دوره DBA سطحی بالاتر از دوره MBA دارد و بالاترین سطح از آموزش کاربردی مدیریت را به متقاضیان ارائه می دهد.
مزایای شرکت در دوره DBA
دوره DBA به مدیران می آموزد که چگونه مدیریت سازمان خود را از چارچوب سنتی رییس و زیردست به سمت چارچوب رهبری هدایت کنند. مدیران با گذراندن دوره DBA می آموزند چگونه سازمان خود را رهبری کنند، ابزارهای مدیریتی و رهبری را می شناسند و یاد می گیرند بنا به شرایط و موقعیت سازمان از هر کدام از این ابزارها استفاده کنند. دوره DBA به مدیران می آموزد چگونه منابع انسانی (که بی شک مهمترین منبع هر سازمان است) سازمان خود را مدیریت کنند تا حداکثر بهره وری و رضایت سازمانی را به دست آورند.
شرکت کنندگان دوره DBA با مهارت آینده پژوهی می آموزند چگونه دید درستی نسبت به آینده فضای کسب وکار داشته باشند و بتوانند خود را برای سناریو های محتمل آینده آماده کنند. مهارت حسابداری و مدیریت مالی این توانایی را به فارغ التحصیلان دوره DBA می دهد که نسبت به شرایط مالی سازمان خود درک درستی به دست آورند و بتوانند بر فرآیندها و وضعیت مالی سازمان خود اشراف کامل داشته باشند. علاوه بر این دوره DBA به دانش پژوهان می آموزد چگونه برای توسعه کسب وکار خود در بلند مدت برنامه ریزی کنند و استراتژی های لازم برای توسعه کسب وکار خود را تدوین کنند.
دانش پذیران در دوره DBA می آموزند که چگونه از علم مدیریت برای اصلاح مشکلات سازمان خود استفاده کنند و علم مدیریت را به صورت کاربردی برای توسعه کسب وکار خود به کار برند. به بیان دیگر می توان گفت مهمترین ویژگی دوره های DBA کاربردی کردن علم مدیریت است به نحوی که مدیریت سازمان از چارچوب بی برنامه و مبتنی بر تجربه خارج شود و نگاه منسجم مدیریتی بر سازمان حاکم گردد.
اطلاعاتی کامل در مورد رشته مدیریت MBA
دوره کارشناسی ارشد مدیریت سازمان که معادل Master of Business Administration) MBA) است به منظور پرورش مدیران کارآمد برای اداره سازمانهای اقتصادی – اجتماعی، تولیدی و خدماتی طراحی شده است.
رشته MBA یا کارشناسی ارشد مدیریت حرفه ای بازرگانی چنانچه از نامش پیداست تنها مدیریت بازرگانی نیست ، از آنجا که در ایران آموزش مدیریت به سه شاخه بازرگانی ، صنعتی و دولتی تقسیم می شود برای اکثر متقاضیان این گمان پیش می آید که MBA تنها در بر گیرنده مباحث مدیریت بازرگانی است و به طور مثال برای مدیریت صنعتی باید به سراغ رشته دیگری رفت در حالی که این تصور کاملا اشتباه است. MBA مدیریت Business است و Business یعنی کلیه عملیاتی که از تولید تا فروش و خدمات پس از فروش کالا یا خدمات را شامل میشود و به صورت مکرر اتفاق می افتد.
برای رشته MBA حدود ۳۰ گرایش مختلف در کشور های مختلف تعریف شده است. اما چهار گرایش اصلی این رشته که تقریبا در همه دانشگاه ها تدریس می شوند به شرح زیر است:
۱- بازاریابی و مدیریت فروش ( Marketing )
2- مدیریت مالی و مدیریت موسسات مالی ( Finance )
3- مدیریت تولید و سیستمهای تولید و پروژه ( Operation )
4- مدیریت منابع انسانی ( Human Resources )
امروزه حتی MBA با گرایش هایی مانند تجارت الکترونیک و فن آوری اطلاعات نیز ارائه می شود که نشان از انعطاف پذیری بالا و نیاز روز افزون به فارغ التحصیلان این رشته است.
متاسفانه امروزه بسیاری بدون توجه به محتوای MBA آن را با نام مدیریت سازمان می شناسند و تنها به بخش بسیار کوچکی از اهدافی که در این دوره بررسی می شود می پردازند. اگر بخواهیم تعریفی دقیقتر از اهداف MBA داشته باشیم باید توجه داشت که هدف این دوره پذیرش فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی در رشته های مختلف به خصوص رشته های فنی و مهندسی و پرورش افرادی است که قادر باشند در زمینه های ذیل انجام وظیفه نمایند :
۱- اداره و راهبری مؤثر و کارآمد سازمان یا یک بخش تخصصی از آن نظیر بخش های تولیدی، بازاریابی و فروش، اطلاعات و مالی
۲- ایجاد تحول در یک بخش تخصصی سازمان
۳- طراحی، هدایت و رهبری تحول در کل سازمان پس از کسب تجارب عملی در مدیریت
۴- کارآفرینی با ایجاد فعالیت های جدید در درون سازمان و یا ایجاد سازمانهای جدید
۵- ارائه خدمات مشاوره ای و مطالعاتی در زمینه های مزبور به مدیران سازمانهای اقتصادی و اجتماعی
این اهداف تقریبا” در تمام جهان یکسان هستند. به عنوان نمونه ( Harvard Business School(HBS
که یکی از معتبر ترین Business School های جهان می باشد،هدف دوره و قابلیتهای مورد نظر فارغ التحصیلان خود را به شرح زیر می داند:
۱- a transformational experience for students who will go on to change the lives of those around them
2- Builds a foundation for a life time of leadership
3- Developing abilities to look beyond the present, envisioning what might be and how to accomplish it .
افرادیکه در این دوره پذیرفته میشوند، حداقل دوره کارشناسی را در یکی از رشته های دانشگاهی گذرانده و با حوزه تخصصی دوره کارشناسی آشنائی پیدا کرده اند. این افراد پس از فراگرفتن دانش مدیریت و تمرین مهارتهای مدیریتی در این دوره ، نیروهای ارزنده ای خواهند شد که می توانند با ترکیب دانش تخصصی و مدیریتی خود در جهت تحقق هدفهای بالا نقش مهمی در بهبود مدیریت جامعه ایفا نمایند.
تاریخچه MBA
MBA در خارج از کشور قدمتی حدودا” ۸۰ ساله دارد و به نظر می رسد که در Wharton Business School وابسته به دانشگاه پنسیلوانیا متولد شده باشد. گسترش سریع این رشته در سالهای دهه ۶۰و ۷۰ میلادی منجر به این شد که در ایران نیز در دهه ۷۰ میلادی مرکزی تحت عنوان ICMS و با همکاری دانشگاه هاروارد راه اندازی شود که بعد از انقلاب منحل گردید. این مرکز علیرغم اینکه تنها دو دوره فارغ التحصیل ارائه کرد لیکن نوستالژی ناشی از آن هنوز در اذهان بخشهای مدیریتی برجسته کشور باقی است. دومین گام در این راستا توسط سازمان مدیریت صنعتی برداشته شد که در اواخر دهه ۶۰ شمسی اقدام به راه اندازی دوره مدیریت اجرایی Executive MBA نمود لیکن به دلیل عدم تبلیغات مناسب و نیز شرایط دشوار ورود جای چندانی در میان فارغ التحصیلان جدید باز نکرد. سرانجام در اول دهه ۸۰ شمسی دانشگاه صنعتی شریف به اتکای وجهه منحصر به فرد خود اقدام به راه اندازی این رشته با توجه به نیاز شدید کشور نمود. علی رغم این تلاشها، هنوز تا رسیدن به کشورهای توسعه یافته و حتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه راه درازی در پیش رو داریم. MBA امروزه یکی از معیارهای رشد کشورها محسوب می شود بطوریکه در سنگاپور با ۴ میلیون نفر جمعیت حدود ۳۰ دوره MBA و در آمریکا ۷۰۰ دوره وجود دارند
چه کسانی برای MBA اقدام نکنند
- اگر از ثروت خوشتان نمی آید
- اگر روحیه رهبری ندارید و نمی خواهید به دست آورید و می خواهید همیشه پیرو باشید.
- اگر فکر می کنید موفق شدن یا ثروتمند شدن شانسی است.
- اگر از شهرت خوشتان نمی آید و یا قدرت ریسک معقول ندارید.
- اگر فکر می کنید نمی توان بدون سرمایه و نفوذ یک شرکت بزرگ به وجود آورد.
و اگر باروحیه ای متواضع حاضر به تلاش برای رسیدن به اهداف متعالی نیستید بهتر است در رشته دیگری ادامه تحصیل دهید.
دانستنیهایی درباره MBA
* آیا میدانید که MBA پرهزینه ترین رشته دانشگاهی در خارج کشور است و هزینه سالانه آن در برخی دانشگاهها به ۷۰۰۰۰ دلار در سال می رسد؟
* آیا می دانید که MBA در دانشگاه هاروارد تنها رشته ای است که به دلیل اطمینان از اشتغال خوب فارغ التحصیلان آن در آینده تحت پوشش کامل وام CITIBANK آمریکا قرار دارد و دانشجویان کلیه هزینه های خود را از آنجا تامین می کنند؟ آیا می دانستید که اکثر دانشگاههای آمریکا ، کانادا و اروپا به دلیل تقاضای بسیار بالای داخلی به اتباع خارجی جهت MBA پذیرش نمی دهند؟
* حتما کل دروس ، کلاس ها، تحقیقات و ارائه آنها باید به زبان انگلیسی باشد. حتی در کشور هایی مانند فرانسه، آلمان و روسیه هم با تمام تعصباتی که روی زبان اصلی شان دارند، MBA به زبان انگلیسی تدریس می شود. حتی اگر تمام درس ها و مباحث مشابه باشد ولی زبان تدریس و تعلیم انگلیسی نباشد، رشته تحصیلی دیگر MBA نیست و از نظر حرفه ای وقتی MBA نباشد دیگر تفاوتی ندارد که چه اسمی داشته باشد.
* خصوصیت بارز دیگر MBA این است که علاوه بر درس های تئوری باید همراه با تحقیق Case Study ، بازیهای تجاری Business Games ، و ارائه نتایج در قالب Presentation و معمولا تز و کارآموزی می باشد.
* مباحث یک برنامه MBA باید مرتبا مورد باز بینی و نو سازی قرار گیرد تا دانشجویان بتوانند با آخرین نیاز ها و دست آورد های علم مدیریت آشنا شوند.
