هدف عبارت است از خواست و ارادۀ قوی برای رسیدن به مطلوبی خاص که با انجام اعمال آگاهانه برایی دستیابی به نتیجه همراه است. پافشاری برای رسیدن به هدفی خاص مبین میزان اهمیت آن هدف است. برای مثال ممکن است شما تصمیم بگیرید که در سال تحصیلی جدید از برنامۀ متفاوتی پیروی کرده و پیشرفت تحصیلی را تجربه کنید.
2. از روابط موجود میان عوامل مختلف غافل نشوید
برای رسیدن به انضباط فردی باید میان کلیۀ فاکتورهای دخیل در رساندن شما به نتیجه ارتباط برقرار کنید. بهه عنوان مثال در زمینۀ مطالعۀ مستمر دروس، ایجاد ارتباط یعنی برقراری ارتباط بین حضور به موقع در کلاس ها، یادداشت برداری، مطالعۀ مستمر،کاهش زمان تفریح و استراحت، لذت آنی، میل و رغبت، افزایش احتمال پیشرفت تحصیلی، امکان راهیابی به مقاطع بالاتر تحصیلی و... . زمانی که این اتصال میان عوامل مختلف دخیل در این امر ایجاد شد، آنوقت متوجه می شویم که چه عواملی در این میان می توانند به ما کمک کنند و چه عواملی مانع راه و مسدود کنندۀ مسیر ما هستند. بنابراین بهتر است لیستی از باید ها و نبایدها تهیه کرده و به انها توجه کنید. برای اینکه بتوانیم به هدف خود دست پیدا کنیم ،عوامل مثبت و منفی همیشه باید در یک خط تعادل قرار داشته باشند .
3. برای رسیدن به اهداف خود برنامه ریزی کنید
سعی کنید در هر روز فعالیت هایی را جهت نیل به هدفتان انجام دهید. در آغاز از گام های کوچک شروع کنید.. مثلاً به جای این که به خودتان بگویید من هر روز حد اقل 3 ساعت مطالعه می کنم. هر هفته نیم ساعت به زمان مطالعۀ روزانۀ خود بیفزایید. اگر تا به حال در طول ترم درس نخوانده اید، تبعیت از یک برنامۀ سنگین و فشرده، شما را خسته و بالطبع از ادامۀ راه منصرف خواهد کرد.
این نکته را نیز فراموش نکنید که بهتر است هر فرد طبق برنامۀ شخصی خودش عمل کند. بنابراین بهتر استت برنامه تان را شخصاً تهیه کنید. البته از آنجایی که برای برنامه ریزی باید اطلاعات کافی داشته باشید، بد نیست که از نظرات دوستان منظم، اعضای خانواده و یا مشاورین استفاده کنید، اما تصمیم گیرندۀ نهایی خود شما هستید. شاید برنامه ریزی کردن کار دشواری نباشد اما مسئله ای که در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است تعهد به اجرای برنامه است. اگر برنامه سخت و اجرای آن قدری دشوار باشد، نهایتاً منجر به انصراف از اجرای آن می شود. به همین دلیل کاملاً منطقی است که گاهی برنامه ها را تعدیل کرده و تغییراتی در آن ایجاد نمایید و وقتی به آن خو گرفتید کم کم خودتان را به هدفی که در ذهن دارید نزدیک کنید.
4. عادت به کار را در خود تقویت کنید
توماس هاکسلی که هم زیست شناس بود و هم در تعلیم و تربیت صاحب نظر، می گوید : شاید باارزش ترینن نتیجۀ تعلیم و تربیت این باشد که توانایی پیدا می کنیم تا خود را واداریم که آنچه را باید انجام داد، به موقع انجام دهیم، چه بپسندیم و چه نپسندیم. این نخستین درسی است که باید آموخته شود و هر قدر که آموزش کسی زود آغاز شود، احتمال دستیابی به نتیجۀ مطلوب بیشتر است.." انضباط یعنی انجام کارهای درست در زمان مناسب و به دلیل موجّه.
اولویت های خویش را باز بنگرید و رد آن ها را بیابید تا ببینید راه را درست رفته اید یا نه و هر روز کاری لازم ولوو ناخوشایند انجام دهید تا خود را منضبط نگه دارید.
5. به فعالیتی چالش برانگیز بپردازید
برای تقویت قدرت تفکر و ارادۀ خویش، دست به کاری بزنید یا طرحی را اجرا کنید که خلاقیت تان را شکوفا میی سازد. این امر وادارتان می کند که از قوای ذهنی تان بیشتر استفاده کرده و در کار خویش انضباط داشته باشید. در این مسیر باقی بمانید و ببینید که توانایی شما بیش از آن است که خود می پندارید.
6. مسئولیت اعمال خود را بپذیرید
" هر فرد مسئول رفتار خویش است." این جمله نه تنها از سوی پیامبر اسلام (ص) در احادیث مختلف نقل شدهه است، بلکه در سال های گذشته به عنوان مبحثی اساسی در کتب و نوشتارهای روان شناختی به چشم می خورد. هنگامی که شما مسئولیت رفتارهای خود را پذیرفته و پیامدهای ناشی از آن را به حساب بدشانسی یا ضعف و سستی دیگران نگذارید، قبل از انجام هر عمل به نتایج آن فکر کرده و برای انجام هرچه بهتر آن برنامه ریزی کرده و با نظم و دقت پیش می روید.
7. وقت شناس باشید
یکی از ویژگی های بارز افراد منظم، وقت شناس بودن آنهاست. هنگامی که می خواهید با دیگران قرار بگذارید،، به همۀ جوانب از جمله ترافیک، محل قرار و کارهای دیگری که باید در آن روز انجام دهید خوب فکر کنید. سعی کنید برای دیگران نیز به اندازۀ خودتان احترام قائل شوید. اگر باید صبح زود در دانشگاه یا محل کار خود حاظر باشید، بهتر است کمی زودتر از خواب برخیزید. با این کار دلهرۀ دیر رسیدن به محل کار یا دانشگاه خود را نخواهید داشت و روزتان را با استرس آغاز نمی کنید.
8. افراد منظم را بعنوان دوست انتخاب کنید
دوستان و معاشران منظم ، تاثیری بس بزرگ در به وجود آمدن نظم در زندگی انسان دارند. شما می توانید باا مشاهدۀ رفتارهای دوستان منظم خود از آنها الگوبرداری کرده و از آنها سرمشق بگیرید. از طرف دیگر آرامش و اعتدالی که در زندگی دوستان منضبط شما وجود دارد با گذشت زمان به زندگی شما نیز تسری می یابد.
9. هنر مدیریت زمان را بیاموزید
از مهم ترین راه های دست یابی به نظم ، تقسیم وقت است . تنظیم وقت افزون بر آن که باعث پدید آمدن نظمم است ، سبب می شود انسان از اوقات فراغت نیز به خوبی بهره مند گردد و برای همه اوقات خود برنامه ریزی کند و از فرصت ها بهره جوید. برای تنظیم زمان خود در آغاز باید بدانید که وقتتان صرف چه فعالیت هایی می شود. برای این کار می توانید دفترچه ای تهیه کرده و به مدت یک هفته فعالیت های روزانۀ خود را در آن یادداشت کنید. اکنون با مرور این دفترچه می توانید فعالیت های ضروری، فعالیت های غیر ضروری و فعالیت هایی که باعث اتلاف وقتتان می شوند را از هم تشخیص داده و با حذف فعالیت های نامطلوب زمان بیشتری را به فعالیت های سودمند و مفید اختصاص دهید. به علاوه سعی کنید هیچ گاه کارهایتان را تا آخرین فرصت اعلام شده به تعویق نیندازید.
با تشکر از آقای قاسم نژاد
